Η συμβολή της αυτοεκτίμησης στη σχολική επιτυχία. Συμβουλές προς τους γονείς για την ενίσχυσή της

Η συμβολή της αυτοεκτίμησης στη σχολική επιτυχία. Συμβουλές προς τους γονείς για την ενίσχυσή της

Γράφει η Δρ. Καλλιόπη Μόσχου Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων*

Γενικότερα, με τον όρο αυτοεκτίμηση εννοούμε την εικόνα που έχει το άτομο για τον εαυτό του και το πόσο πιστεύει ότι είναι ικανό, σημαντικό και επιτυχημένο. Ειδικότερα, όταν μιλάμε για σχολική αυτοεκτίμηση, αναφερόμαστε στο πώς αντιλαμβάνεται ένα παιδί την αξία του μέσα στο σχολικό περιβάλλον.

Ωστόσο, το πώς εκτιμά ένα παιδί τον εαυτό του μέσα στο σχολείο δεν ταυτίζεται πάντα με την πραγματική αξία του. Πολλές φορές, βλέπουμε παιδιά με πολλές ικανότητες και αρετές να μην διαθέτουν την ανάλογη αυτοπεποίθηση.

Ποια είναι όμως τα γνωρίσματα των παιδιών με χαμηλή αυτοεκτίμηση; Πώς θα τα διακρίνουμε μέσα στο ευρύ σχολικό περιβάλλον;

• Συχνά είναι ντροπαλά, συνεσταλμένα, εσωστρεφή ή δειλά.

• Μιλούν για τον εαυτό τους αρνητικά και δεν φαίνεται να αναγνωρίζουν τα θετικά τους σημεία.

• Πιστεύουν πως είναι λιγότερο σημαντικά σε σχέση με τους συμμαθητές τους και ότι δεν θα τα καταφέρουν, γι’ αυτό και προτιμούν να αποφεύγουν το μάθημα και γενικά τις σχολικές δραστηριότητες.

• Η επίδοση και η συμμετοχή τους στο σχολείο δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητές τους.

• Δεν βάζουν ξεκάθαρους στόχους και εγκαταλείπουν με ευκολία την προσπάθεια.

• Επηρεάζονται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων και έχουν πολύ χαμηλή ανοχή στη ματαίωση.

• Είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στο άγχος.

• Δυσκολεύονται να δημιουργήσουν φιλικές σχέσεις και παρέες. Συχνά μπορεί να απορρίπτονται από τους συνομηλίκους.

• Μερικές φορές, αντιδραστικά, υιοθετούν αντικοινωνικές ή παραβατικές συμπεριφορές.

Πώς μπορούμε εμείς οι γονείς να ενισχύσουμε τη σχολική αυτοεκτίμηση και γενικά την αυτοπεποίθηση του παιδιού μας;

• Τονίζουμε στο παιδί ότι έχει μέσα του απεριόριστες δυνατότητες. Προσπαθώντας συστηματικά μπορεί να τις ενεργοποιήσει και να προοδεύσει σε όλους τους τομείς (άρα και στο σχολείο).

• Δεν συγκρίνουμε το παιδί με τους συμμαθητές του (ειδικότερα σε βαθμούς και σχολικές επιδόσεις). Το κάθε παιδί είναι μοναδικό, με τις δικές του αρετές και τις δικές του δυνάμεις.

• Του μαθαίνουμε να βάζει ρεαλιστικούς στόχους για τον εαυτό του. Το παρακινούμε να πετύχει το καλύτερο δυνατό, αλλά δεν προσδοκούμε από αυτό να ικανοποιήσει τις δικές μας ανάγκες για προβολή και επιτυχία.

• Το βοηθάμε να μάθει να περιμένει και να έχει υπομονή στην επίτευξη των στόχων του. Μικρά και σταθερά βήματα είναι η βάση της επιτυχίας.

• Το εκπαιδεύουμε στο να ανακαλύπτει εναλλακτικές προτάσεις και λύσεις, αντί να κολλάει σε μια συγκεκριμένη επιλογή. Να μη διστάζει να κάνει καινούρια πράγματα, εφόσον είναι ασφαλή.

• Το ενθαρρύνουμε να εκφράζεται ανοιχτά και ειλικρινά και να εξωτερικεύει τα αισθήματά του

• Το μαθαίνουμε να αναγνωρίζει και να επαινεί την προσπάθεια των άλλων. Έτσι και οι άλλοι θα κάνουν το ίδιο.

• Το βοηθάμε να αναπτύξει αυτοέλεγχο. Να βρίσκεται σε επαφή με τα συναισθήματά του, να μην δρα παρορμητικά, αλλά να επιλέγει την αντίδρασή του.

• Το μαθαίνουμε να αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη των πράξεών του αλλά και να διεκδικεί τα δικαιώματά του.

• Του μαθαίνουμε να μην δέχεται την άδικη κριτική. Το εκπαιδεύουμε στο να αντιμετωπίζει τις κοροϊδίες, να αντιδρά σωστά, όταν τα άλλα παιδιά το ειρωνεύονται, αγνοώντας τυχόν υποτιμητικά επίθετα και χαρακτηρισμούς.

• Εξηγούμε παράλληλα στο παιδί ότι η εικόνα που δίνει στους άλλους (η στάση του σώματός του, ο τρόπος που κοιτά, οι χειρονομίες, ο τόνος, η χροιά και η ένταση της φωνής) μπορεί να πυροδοτεί αρνητικές ή προκλητικές συμπεριφορές από τους άλλους, διότι μπορεί να διακρίνουν φόβο και ανασφάλεια ή υπερβολική αυτοπεποίθηση και δυναμισμό.

Και για το τέλος, μερικές φράσεις που κάνουν καλό:

• «Μαζί θα το αντιμετωπίσουμε».
• «Είμαι πολύ περήφανη/νος για σένα».
• «Δεν πειράζει αν κλάψεις, θα νιώσεις καλύτερα».
• «Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος, όλοι μας κάνουμε».
• «Είναι πολύ έξυπνο αυτό που σκέφτηκες».
• «Σε αγαπώ γι’ αυτό που είσαι».
• «Μπράβο, μη σταματάς, θα τα καταφέρεις».
• «Δεν πειράζει, αυτό που μετράει είναι η προσπάθεια».

Δρ Μόσχου Δ. Καλλιόπη
Εκπαιδευτική Συμβουλευτική
Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
MSc Συμβουλευτικής & Ψυχολογίας στις Επιστήμες Αγωγής
Μέλος Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής & Προσανατολισμού
Περιοχή Χλόη (Πλησίον ΕΔΗΚΑ)
Τηλ επίκ. 2467028148, 6936426262