Αντισυνταγματικό το αυτόφωρο για χρέη άνω των 5.000 στο Δημόσιο

‘H διάταξη συνιστά παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 20 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος και της υπερνομοθετικής ισχύος διάταξης του άρθρου 6 παρ. 1 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου”

Αντισυνταγματικό έκρινε το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Κατερίνης το Ν. 3493/2011 με τον οποίο επιβάλλεται η διαδικασία του αυτόφωρου, για πολίτη που οφείλει πάνω από 5.000 ευρώ στο Δημόσιο.
Οι δικαστές έκριναν, με αφορμή την υπόθεση ιδιοκτήτη πολυκαταστήματος από την Κατερίνη, ο οποίος βρέθηκε
σιδηροδέσμιος στην Ασφάλεια, επειδή δεν πλήρωσε την εφορία, λόγω κρίσης, ότι παραβιάζεται το τεκμήριο της αθωότητας και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σύμφωνα με τον κ. Εμμανουήλ Παπά, Δικηγόρο, η απόφαση του δικαστηρίου βασίζεται σε εφαρμογή σχετικής Εγκυκλίου (υπ’αριθ.1/2011) του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Νίκου Παντελή, στην οποία αναφέρεται ότι«η συμβατότητα της ρύθμισης με τα άρθρα του συντάγματος θα κριθεί στην πράξη από τα δικαστήρια» διότι η διάταξη του άρθρου 3 του ν. 3943/2011, – που ψηφίσθηκε επί υπουργίας του κ. Παπακωνσταντίνου, τότε υπουργού Οικονομικών -, με την οποία αντικαταστάθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 και στην ουσία χαρακτηρίζει διαρκές το αδίκημα μη καταβολής χρεών στο Δημόσιο, είχε προκαλέσει τις αντιδράσεις μεγάλης μερίδας του νομικού κόσμου, καθηγητών πανεπιστημίου, του συνόλου των δικηγορικών συλλόγων της χώρας και άλλων επιφανών νομικών, οι οποίοι είχαν εκφράσει την έντονη διαφωνία τους και είχαν τονίσει την μη συμβατότητα των διατάξεων αυτών με το Σύνταγμα.
Στο σκεπτικό της απόφασης (196/2014) αναφέρεται πως η εισπρακτική ανάγκη του δημοσίου ενόψει της κρίσης δε δικαιολογεί τον περιορισμό της παροχής δικαστικής προστασίας του πολίτη: «Με την πρωτοβουλία του δηλαδή αυτή ο νομοθέτης επέκτεινε την έννοια του αυτοφώρου για το συγκεκριμένο αδίκημα, χωρίς ωστόσο να συντρέχουν οι προϋποθέσεις που δικαιολογούν την απόδοση του χαρακτηρισμού αυτού… Ενόψει των ανωτέρω δύναται με ασφάλεια να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι με την εν λόγω διάταξη ο νομοθέτης επιχειρεί να κάμψει την προστασία που παρέχεται στους πολίτες από τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 1, 6 παρ. 3 και 20 παρ. 1 του Συντάγματος σε συνδυασμό με εκείνη του άρθρου 6 παρ. 1, 2 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου…Ωστόσο, η εξυπηρέτηση των εισπρακτικών αναγκών του Δημοσίου σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογεί ενόψει της ρύθμισης του άρθρου 25 παρ. 1 του Συντάγματος τον επιχειρούμενο περιορισμό στην προσωπική ασφάλεια και στην παροχή δικαστικής προστασίας, δύναται δε να εξυπηρετηθεί χωρίς την περιστολή των παραπάνω δικαιωμάτων με την λήψη των κατάλληλων διοικητικού χαρακτήρα μέτρων».
Επίσης, σύμφωνα με τους δικαστές, η υπερβολική από μέρους του νομοθέτη διεύρυνση της έννοιας του αυτόφωρου εγκλήματος και σε περιπτώσεις εγκλημάτων, για τα οποία δεν συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν τη δυνατότητα γρήγορης και αποτελεσματικής συλλογής του αναγκαίου αποδεικτικού υλικού, με βάση την οποία διευρύνεται η εφαρμογή της αυτόφωρης διαδικασίας και ουσιαστικά φαλκιδεύονται τα δικαιώματα του κατηγορουμένου, χωρίς να συντρέχει νόμιμος λόγος που να δικαιολογεί έναν τέτοιου είδους περιορισμό, συνιστά παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 20 παρ. 1 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος, και της υπερνομοθετικής ισχύος διάταξης του άρθρου 6 παρ. 1 και 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Επίσης, με τη διάταξη αυτή το παραπάνω τυποποιούμενο έγκλημα χαρακτηρίζεται από τον ίδιο το νομοθέτη ως διαρκές, ενώ από τη νομοτυπική μορφή του, όπως τα στοιχεία αυτής αναλυτικά εκτίθενται ανωτέρω, προκύπτει ότι πρόκειται για στιγμιαίο έγκλημα.
Επομένως, το δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα του Δικηγόρου του καταστηματάρχη και ανέβαλλε σε ρητή δικάσιμο τη δίκη.
Σχόλιο του κ. Εμ. Παπά – Δικηγόρου Κατερίνης
Το κείμενο της 196/2014 απόφασης του Τριμ. Πλ. Κατερίνης