marmagaΟι Δήμοι της Καστοριάς με απλή αναλογική Γράφει ο Χρήστος Κοσμάς Μ.Δ.Ε. στις Πολιτικές Επιστήμες
Στα μέσα καλοκαιριού ψηφίστηκε ο Νόμος 4555/2018 που φέρνει αλλαγές στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, γνωστός και ως
Γράφει ο Χρήστος Κοσμάς Μ.Δ.Ε. στις Πολιτικές Επιστήμες
Πρόγραμμα Κλεισθένης I. Οι ρυθμίσεις που προβλέπει προκαλούν, ήδη, σημαντικές μεταβολές και νέα δεδομένα στην οργάνωση και στη λειτουργία των οργανισμών αυτοδιοίκησης. Από τον χρόνο θητείας και την εκλογική διαδικασία έως τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων και τον Δημοτικό Διαμεσολαβητή. Ζητήματα που έχουν πυροδοτήσει ποικίλες αντιδράσεις, θετικές και αρνητικές, από τους άμεσα εμπλεκόμενους, αλλά και το σύνολο της κοινής γνώμης που λογικό είναι να ενδιαφέρεται για τον εγγύτερο πόλο εξουσίας. Ως βασικότερο θέμα στη δημόσια συζήτηση τείνει να αναδειχθεί η αλλαγή του εκλογικού συστήματος για την ανάδειξη των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων.
Ειδικότερα με τα άρθρα 28 και 56 του Νόμου, το προηγούμενο εκλογικό σύστημα καταργήθηκε και υιοθετήθηκε η απλή αναλογική. Πιο συγκεκριμένα τα δύο αυτά άρθρα προβλέπουν την αντικατάσταση των σχετικών άρθρων 32 και 138 του Νόμου 3852/2010 (Καλλικράτης), που αφορούν στο εκλογικό σύστημα και στην κατανομή των εδρών στο Δημοτικό και στο Περιφερειακό Συμβούλιο, αντίστοιχα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις νέες διατάξεις «Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς που έλαβαν μέρος στις εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον α’ γύρο», με την ίδια πρόβλεψη να ισχύει και στην περίπτωση του Περιφερειακού Συμβουλίου. Στη συνέχεια, παρατίθεται η ακριβής διαδικασία κατανομής των εδρών ανά συνδυασμό. Αρχικά οι έδρες κατανέμονται με βάση το προκύπτον εκλογικό μέτρο. Σε δεύτερο γύρο, οι εναπομείνασες έδρες διατίθενται με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα της πρώτης κατανομής και σε τρίτο γύρο, εάν παραμένουν ακόμη αδιάθετες έδρες, με βάση τον συνολικό αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού.
Έχει ενδιαφέρον, επομένως, για να κατανοήσουμε τις επερχόμενες αλλαγές, να δούμε πως θα γινόταν η κατανομή των εδρών στους Δήμους της Καστοριάς με το νέο εκλογικό σύστημα. Με δεδομένα τα εκλογικά αποτελέσματα του 2014 επιχειρήθηκε μία προβολή εφαρμογής του νέου συστήματος στους τρεις Δήμους της περιοχής μας. Πάντα, βέβαια, με τα έως σήμερα ισχύοντα, γιατί μέχρι τις επερχόμενες εκλογές του Μαΐου ενδέχεται να επέλθουν νέες μεταβολές που πιθανά να ανατρέψουν, εκ νέου, τα δεδομένα. Μέχρι τότε, όμως, και για την εξυπηρέτηση του δημόσιου προβληματισμού και του αντίστοιχου διαλόγου που λαμβάνει χώρα και στην Καστοριά, έχει νόημα να δούμε πως θα διαμορφώνονταν οι συνθέσεις των Δημοτικών Συμβουλίων στους Δήμους Καστοριάς, Άργους Ορεστικού και Νεστορίου.
Στους Πίνακες αποτυπώνονται τα αποτελέσματα στις Δημοτικές Εκλογές του 2014, η τότε κατανομή των εδρών και η πιθανή κατανομή τους με την απλή αναλογική. Επισημαίνεται ότι οι συνδυασμοί δεν διακρίνονται με βάση το όνομά τους, αλλά με το ονοματεπώνυμο του επικεφαλής τους. Από τους τρεις Δήμους της περιοχής μας, σε αυτόν του Άργους Ορεστικού δεν θα προέκυπτε καμία αλλαγή ως προς τις έδρες των συνδυασμών που εξασφάλισαν στο Δημοτικό Συμβούλιο το 2014 και αυτές που θα εξασφάλιζαν με την απλή αναλογική. Αυτό συμβαίνει γιατί με το εκλογικό σύστημα που καθιερώθηκε με τον Καλλικράτη (2010), ειδικότερα με την παράγραφο 2 του άρθρου 32, εάν ο επιτυχών συνδυασμός στον πρώτο γύρο εξασφάλιζε ποσοστό άνω του 60%, τότε η κατανομή των εδρών γινόταν αποκλειστικά με αναλογικό τρόπο επί των εγκύρων. Άρα, ο συνδυασμός του νυν Δημάρχου κ. Π. Κεπαπτσόγλου θα κέρδιζε πάλι 17 έδρες και συνεπώς την πλειοψηφία στο Συμβούλιο, με τους δημοτικούς συνδυασμούς της κ. Μ. Τερζοπούλου και του κ. Ν. Μακρή να μοιράζονται τις υπόλοιπες 10 έδρες, με 8 για τον πρώτο και 2 για τον δεύτερο.
Αντίθετα, τελείως διαφορετική θα ήταν η εκλογική έκβαση σε επίπεδο εδρών στον Δήμο Νεστορίου. Στις εκλογές του 2014, κατά τον πρώτο γύρο κατανεμήθηκαν 9 έδρες, 3 σε κάθε υποψήφιο συνδυασμό με επικεφαλείς τους κ.κ. Π. Γκέτσιο, Δ. Κυριακού και Δ. Μπαμπούλη, ενώ ο συνδυασμός με επικεφαλής τον κ. Γ. Τίγκα δεν εξασφάλισε έδρα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Οι υπόλοιπες 8 έδρες μοιράστηκαν την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο συνδυασμών που πέρασαν στον δεύτερο γύρο. Συγκεκριμένα, 7 έδρες σε αυτόν που τελικά επικράτησε και αναδείχθηκε Δήμαρχος, ο κ. Π. Γκέτσιος, καταλαμβάνοντας έτσι 10 έδρες και 1 επιπλέον έδρα στον συνδυασμό του κ. Δ. Κυριακού, που συνολικά έφθασε τις 4 έδρες στο Δημοτικό Συμβούλιο. Η εικόνα αυτή θα ανατρεπόταν σημαντικά με την απλή αναλογική που εισάγει ο Κλεισθένης. Ειδικότερα, η κατανομή των εδρών θα διαμορφωνόταν αποκλειστικά στην πρώτη Κυριακή, με τους συνδυασμούς να εξασφαλίζουν κατά σειρά: 6 έδρες του κ. Π. Γκέτσιου, από 5 των κ.κ. Δ. Κυριακού και Δ. Μπαμπούλη, ενώ παρουσία στο Δημοτικό Συμβούλιο με 1 έδρα θα πετύχαινε και ο συνδυασμός του κ. Γ. Τίγκα. Συνεπώς, η παράταξη του Δημάρχου κ. Π. Γκέτσιου που τελικά κέρδισε τις εκλογές στον δεύτερο γύρο, δεν θα διέθετε την απόλυτη πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου. Για τον λόγο αυτό θα έπρεπε να αναζητηθούν συμμαχίες με άλλον ή άλλους συνδυασμούς που θα εξασφάλιζαν τις απαιτούμενες 9 έδρες, είτε συντεταγμένα με κάποια παράταξη από αυτές του κ. Δ. Κυριακού ή του κ. Δ. Μπαμπούλη (άθροισμα 11 εδρών και στις δύο περιπτώσεις), είτε εξασφαλίζοντας την υποστήριξη 3 μεμονωμένων συμβούλων που θα είχαν εκλεγεί με αντίπαλο συνδυασμό.
Ανάλογη εικόνα ανατροπών θα είχαμε και στην περίπτωση του Δήμου Καστοριάς. Ως γνωστόν, στις εκλογές του 2014 κέρδισε ο συνδυασμός του νυν Δημάρχου κ. Α. Αγγελή, ο οποίος συγκέντρωσε συνολικά 25 έδρες (πρώτος γύρος 8 – δεύτερος γύρος 17) από τις συνολικά 41 έδρες του Δημοτικού Συμβουλίου. Δεύτερος αναδείχθηκε ο συνδυασμός του πρώην Δημάρχου κ. Μ. Χατζησυμεωνίδη με συνολικά 10 έδρες (πρώτος γύρος 7 – δεύτερος γύρος 3). Οι υπόλοιπες έδρες κατανεμήθηκαν μεταξύ των συνδυασμών στον πρώτο γύρο ως ακολούθως: συνδυασμός κ. Ν. Βασιλειάδη 3 έδρες, συνδυασμός κ. Σ. Κουμπάνη 1 έδρα, συνδυασμός κ. Α. Καρανικολόπουλου 1 έδρα και συνδυασμός κας Β. Χαραμοπούλου 1 έδρα. Τι θα γινόταν, όμως, αν ίσχυε η απλή αναλογική; Καταρχάς κανένας συνδυασμός δεν θα είχε την απαιτούμενη πλειοψηφία 21 εδρών στο Δημοτικό Συμβούλιο. Οπότε, η συνεργασία του πρωτεύσαντα και τελικού νικητή κ. Α. Αγγελή με άλλον συνδυασμό δεν θα μπορούσε να αποφευχθεί, εκτός κι αν επιτύχαινε την προσχώρηση τουλάχιστον 6 εκλεγμένων συμβούλων άλλων παρατάξεων. Τα σενάρια συνεργασίας θα μπορούσαν να είναι ο μεγάλος συνασπισμός μεταξύ των συνδυασμών των κ.κ. Α. Αγγελή και Μ. Χατζησυμεωνίδη με άνετη πλειοψηφία 29 εδρών, η συνεργασία ανάμεσα στους κ.κ. Α. Αγγελή και Ν. Βασιλειάδη με οριακή πλειοψηφία 21 εδρών και το, μάλλον απίθανο, σενάριο της συνεργασίας 4 συνδυασμών, ήτοι των κ.κ. Α. Αγγελή, Σ. Κουμπάνη, Α. Καρανικολόπουλου και της κας Β. Χαραμοπούλου με οριακή πάλι πλειοψηφία 1 έδρας (άθροισμα 21 εδρών). Τελευταίο σενάριο θα ήταν η ψήφος ανοχής, δηλαδή η κατάληψη των θώκων αποκλειστικά από τον συνδυασμό του Δημάρχου κ. Α. Αγγελή με θετική ψήφο κατά περίπτωση από κάποιον ή κάποιους από τους άλλους συνδυασμούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται ως προς τη δυνατότητα υπερψήφισης των εισηγήσεων και ουσιαστικά άσκησης των καθηκόντων της δημοτικής αρχής. Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι η υιοθέτηση της απλής αναλογικής στην αυτοδιοίκηση ανατρέπει τα έως σήμερα γνωστά στην εκλογική διαδικασία, στα αποτελέσματα, στην κατανομή των εδρών και στη διοίκηση των Δήμων κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου. Εν κατακλείδι, η απλή αναλογική διαμορφώνει ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον προεκλογικά και, κυρίως, μετεκλογικά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Νέα Καστοριά».
