Έδεσσα: Ο Βασίλης ο λούστρος

Ο Βασίλης ο λούστρος πάντοτε δίπλα στο τοιχάκι της Εθνικής Τράπεζας ή άλλες φορές έστηνε τον πάγκο του απέναντι στη γωνία της οδού Δημοκρατίας. Ζητούσε να του πεις ένα κράτος και αμέσως σου έδινε την απάντηση ποιά ήταν η πρωτεύσουσά του. Η νοηματική καθυστέρηση στην ομιλία του, αλλά και στο περπάτημά του, είχε προέλθει από την εναντίον του βαναυσότητα των Γερμανών στην κατοχή..
—————————————————————————

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο του Λάμπη Γερεμτζέ “Αναμνήσεις από την παλιά Έδεσσα”

 Ο Κύρος, ο Βασίλης και ο Γκίλης

Τον παλιό καλό καιρό, όπως συνηθίζαμε να τον αποκαλούμε, κι ας είχε το μαύρο του το χάλι, ζούσαν ανάμεσα μας στην Έδεσσα και μερικοί χαρακτηριστικοί τύποι, που η κακιά μοίρα, τους ανάγκασε ν’ απλώσουν το χέρι, για να ζήσουν από την επαιτεία. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είχαν μια κάποια σωματική ή πνευματική αναπηρία, που τους έκανε ανήμπορους κι έτσι κυκλοφορούσαν σαν αδέσποτοι, σαν ξένοιαστα πουλιά προσπαθώντας να επιβιώσουν.
Μερικοί απ’ αυτούς κατέβαλαν προσπάθεια να σταθούν μόνοι τους στα πόδια τους, κάνοντας οποιαδήποτε βοηθητική εργασία. Ένας απ’ αυτούς ήταν το συμπαθέστατο λουστράκι της Έδεσσας, ο Βασίλης. Παρά το σακατεμένο κορμί του, που στο τέλος, μια αρρώστια τον ανάγκασε να περπατάει βαδίζοντας προς τα πίσω και να τραυλίζει, αγωνίζονταν με το κασελάκι του. Έβαφε παπούτσια, για να μη ζει σαν παράσιτο της οικογένειάς του, αλλά να συνεισφέρει κι αυτός, έστω για τα δικά του έξοδα, στηριζόμενος στις δικές του δυνάμεις. Είχε μάθει απ’ έξω όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου κι έτρεχαν οι μαθητές να τον ρωτήσουν, όταν δεν ήξεραν κάποια. Δεν ξεχνούσε ποτέ να μου επαναλαμβάνει ότι, όταν ήρθε ο πατέρας μου από την Αμερική και του έβαψε τα παπούτσια, του έδωσε ένα δεκαδόλλαρο.
Αυτό το σακατεμένο ανθρωπάκι είχε κάποτε το μεγάλο ανάστημα και το θάρρος να πει στον πανίσχυρο τότε Κάλτσεφ, τον αρχηγό της Βουλγαρικής Οχράνα, ότι δε δέχεται να του βάψει τις μπότες του. 0 Κάλτσεφ προσεβλήθη και τον μαστίγωσε. Αλλά ο Βασιλάκης δεν έσκυψε το κεφάλι.
Φαίνεται, ότι οι μικρόσωμοι άνθρωποι έχουν καμιά φορά μεγάλο ηθικό ανάστημα. Το ίδιο έκανε στους Βουλγάρους και ο κοντόσωμος Νάτσος, που έπαιζε το τουμπελέκι στο Καραμάν, όταν τους πέταξε το καλαμπόκι, με το οποίο θέλησαν να τον εξαγοράσουν και τους είπε: «Εγώ είμαι Έλληνας (Γιάσαμ Γκρεκ)».
Όσοι δεν είχαν κάπου ν’ ακουμπήσουν, είχαν τα στέκια τους στα χαλάσματα, στα πολυβολεία ή σε εγκαταλειμμένα παλιόσπιτα. Οι Εδεσσαίοι τους αγαπούσαν και τους περιέβαλαν με συμπάθεια και καλοσύνη, χωρίς να λείπουν και οι ανόητοι, που προσπαθούσαν να επωφεληθούν από την ανθρώπινη αδυναμία, για να τους πειράξουν και να γελάσουν μαζί τους. Ευτυχώς δεν ήταν πολλοί, θυμάμαι, εκτός από το Βαρύθυμο για τον οποίο γράψαμε, είχαμε κάποιον Γιασάρη, επίσης τον Έμψερη με το με¬γάλο ραβδίτου, τον Σταν – Τόμο, που χτυπούσε την καμπάνα της Αγ. Ελεούσας, την Στρίνου, που κυκλοφορούσε με μια κουρελού στην πλάτη, τη Λούντα Μαρία, τον Γκίλη, έναν πολύ χαρακτηριστικό τύπο, που ζούσε μέσα στο δικό του κόσμο με το δικό του τρόπο, χωρίς ν’απλώνει το χέρι. Κουρελής και ρυπαρός, γιατί ποτέ του δεν πλένονταν, φορώντας ότι εύρισκε, μάζευε όλα τα κουτσά, στραβά, γέρικα άλογα και γαϊδούρια, που τα εγκατέλειπαν τ’ αφεντικά τους, για να πεθάνουν μόνα τους. Τα έκανε ένα καραβάνι δένοντάς τα το ένα πίσω από το άλλο, τα φόρτωνε από λίγα ξύλα ή καστανόχωμα, όσο μπορούσαν να σηκώσουν και προσπαθούσε να οικονομήσει κανένα φράγκο, για να περάσει. Στην τροφή του δε διέφερε σε τίποτε από τα αγρίμια και προπάντων τα τσακάλια, γιατί ζούσε με ψόφιες κότες, βρώμικο κρέας και γενικά χαλασμένες τροφές, ανατρέποντας όλες τις επιστημονικές θεωρίες περί μικροβίων και μολυσματικών ασθενειών, γιατί τίποτε δεν τον μόλυνε και ποτέ του δεν αρρώσταινε, ούτε όταν κοιμόταν χειμωνιάτικα πάνω στο τσιμέντο, στη στοά του Πασαλή, δίπλα στο κρεοπωλείο του Χαλεπλή και το μισό του σώμα ήταν σκεπασμένο με το χιόνι.