Στρες και κατάθλιψη των εορτών: Γιατί συμβαίνει πώς θα την αποφύγουμε

Τα Χριστούγεννα είναι μία από τις σημαντικότερες γιορτές στην κουλτούρα μας και μία περίοδος που αναμένουμε όλοι ότι θα μας φέρει χαρά και ευχαρίστηση. Το στρες και η κατάθλιψη μπορούν να μας καταστρέψουν το ωραίο εορταστικό κλίμα και να ζημιώσουν και την υγεία μας. Είναι πιθανόν οι απαιτήσεις που αισθανόμαστε ότι μας φορτώνονται αυτές τις μέρες να μας ρίξουν αρκετά: οι προσκλήσεις στο σπίτι, τα ψώνια, τα μαγειρέματα, το καθάρισμα του σπιτιού, το άγχος να περάσουν καλά οι καλεσμένοι μας, κι ένα σωρό άλλα που σχετίζονται με τις γιορτές.

Ακολουθώντας μερικές πρακτικές συμβουλές του Mayo Clinic, μπορούμε να γλιτώσουμε από την ανεπιθύμητη «επίσκεψη» τόσο του στρες, όσο και της κατάθλιψης:

• Όταν το στρες «χτυπήσει κόκκινο», μάλλον είναι δύσκολο να το ελέγξουμε. Είναι σημαντικό όμως να το προλαβαίνουμε όσο μπορούμε, αλλά και να το αντιμετωπίζουμε πριν ακόμα «φουντώσει». Έτσι μπορούμε να σκεφτούμε με την ησυχία μας πώς πρόκειται να είναι αυτή η αυριανή βόλτα στα μαγαζιά, παραδείγματος χάριν, και να οργανωθούμε όσο καλύτερα γίνεται για αυτήν: να σκεφτούμε το χρόνο που χρειαζόμαστε, το σνακ που ίσως χρειαστεί να έχουμε μαζί μας, τα ψώνια που έχουμε να κάνουμε, το χρόνο που θα χρειαστούμε για να ξεκουραστούμε γυρνώντας στο σπίτι. Η οργάνωση είναι πάντα ο καλύτερός μας φίλος, όχι για να μη μας βγαίνει ποτέ τίποτα από τον έλεγχο, αλλά για να έχουμε ένα καλό «περίπου» στο μυαλό μας. Αυτό μας δίνει την καλή αίσθηση ελέγχου στην ζωή μας και μας κάνει να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας.
• Αποδεχόμαστε τα συναισθήματά μας. Αν βιώνουμε πένθος για κάποια σημαντική απώλεια στην ζωή μας, προφανώς και είναι άδικο να πιεζόμαστε να δείχνουμε χαρούμενοι. Δε φτάνει που είναι γιορτές, τα συναισθήματα δε ρυθμίζονται με διακόπτη. Καλύτερα να είμαστε γνήσιοι και να βιώνουμε το συναίσθημα της στιγμής, παρά να το κλειδώνουμε και να φοράμε τη μάσκα μιας ψεύτικης ευτυχίας.
• Βγαίνουμε προς τα έξω και ερχόμαστε σε επαφή με άλλους ανθρώπους. Αν νιώθουμε μοναξιά, είναι σημαντικό να ψάξουμε για ευκαιρίες να βρεθούμε με άλλους ανθρώπους. Κάνουμε κι εμείς προσκλήσεις και προτάσεις και δεν περιμένουμε μόνο από τους άλλους να μας καλέσουν. Επίσης, δεν αποθαρρυνόμαστε με την πρώτη άρνηση: ξανακάνουμε πρόταση αργότερα, χωρίς να μπαίνουμε στη διαδικασία ενός στείρου εγωισμού. Υπέροχη συμπεριφορά αποτελεί και ο εθελοντισμός, ειδικά σε μέρες γιορτών: προσφέρουμε λίγο από το χρόνο μας βοηθώντας συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε δυσκολία. Ο εθελοντισμός μας κάνει να νιώθουμε όμορφα με τον εαυτό μας και μας ανοίγει ευκαιρίες για καινούριες γνωριμίες.
• Παραμένουμε ρεαλιστές. Οι φετινές γιορτές δε χρειάζεται να είναι τέλειες ή όπως ακριβώς ήταν πέρσι. Οι οικογένειες αλλάζουν, τα μέλη τους μεγαλώνουν, οι ρυθμοί ζωής μεταβάλλονται. Ίσως χρειαστεί να αλλάξουμε και μερικές από τις οικογενειακές μας παραδόσεις, ίσως χρειαστεί να δοκιμάσουμε μερικές καινούριες ιδέες. Αν, ας πούμε, κάποια μέλη της οικογένειας δε μπορούν να είναι φέτος μαζί μας, ίσως εκμεταλλευτούμε τα μέσα που μας παρέχει το ίντερνετ για να τους δούμε και να μας δουν και να ανταλλάξουμε με χαμόγελο τις ευχές μας.
• Αφήνουμε προσωπικές διαφορές στην άκρη. Ίσως να μη συμφωνούμε με κάποιες ιδέες ή συμπεριφορές συγγενών ή φίλων. Υπάρχει χρόνος αργότερα να συζητηθούν με ηρεμία και καλή διάθεση. Ας μην τις συζητήσουμε γύρω από το γιορτινό τραπέζι, καθώς είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα καταλήξουν άσχημα: το άγχος των εορτών επηρεάζει και εμάς και τους άλλους. Δείχνοντας καλή θέληση και διάθεση για ανταλλαγή ευχών προετοιμάζουμε πολύ καλύτερα το έδαφος για μία εποικοδομητική συζήτηση σε καταλληλότερο χρόνο.
• Μένουμε στο στόχο που θέσαμε σχετικά με το πόσα χρήματα θα ξοδέψουμε στις γιορτές. Τόσο για τα γιορτινά τραπέζια, όσο και για τα δώρα είναι σημαντικό να έχουμε αποφασίσει το ποσό που θέλουμε να ξοδέψουμε και να μείνουμε σε αυτό. Όλοι ξέρουμε ότι δεν αγοράζεται η ευτυχία με υπερβολικά δώρα.

Κάποιες ιδέες που μπορούμε να δοκιμάσουμε, εάν έχουμε μεγάλη οικογένεια ή πολλούς φίλους είναι οι εξής:

• να κανονίσουμε από πριν ποιος θα αγοράσει το δώρο για τον καθένα
• να κάνουμε μια δωρεά σε φιλανθρωπικό κέντρο στο όνομα κάποιου δικού μας (και αυτός να λάβει από το φιλανθρωπικό κέντρο μία ευχετήρια κάρτα ενημερώνοντάς τον)
• να προσφέρουμε χειροποίητα δώρα.
• Λέμε «όχι» σε πράγματα που δε μπορούμε ή δεν επιθυμούμε να κάνουμε. Πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουμε το δικαίωμά μας να πούμε και μερικά όχι, ακόμα και στους πολύ αγαπημένους μας. Είναι καλύτερα αυτό στο οποίο συμμετέχουμε να βγαίνει από την καρδιά μας, παρά να είναι βεβιασμένο με οποιονδήποτε τρόπο. Αν δε μπορούμε να πούμε όχι, όπως για παράδειγμα σε μια υπερωρία στη δουλειά, μπορούμε να σκεφτούμε τρόπους να αναπληρώσουμε το χρόνο που ξοδέψαμε, έτσι ώστε να περάσουμε ακόμα καλύτερα, όταν επιστρέψουμε σπίτι μας.
• Δεν εγκαταλείπουμε υγιεινές συνήθειες. Επειδή είναι γιορτές, δε χρειάζεται να βγούμε εντελώς εκτός προγράμματος με τα γεύματά μας, να βουλιάξουμε στους καναπέδες μας, να πιούμε πέραν κάθε ορίου. Θα μας βοηθήσει να κάνουμε ένα πλάνο στο μυαλό μας από πριν για το πόσο και τι θέλουμε να φάμε και να ευχαριστηθούμε, να πιούμε τόσο, όσο νιώθουμε ότι είμαστε καλά και πραγματικά διασκεδάζουμε με τους αγαπημένους μας γύρω μας.

Θα μας βοηθήσουν και οι εξής ιδέες:

• εύκολα, υγιεινά σνακ μπορούν να μας κρατούν σε καλή κατάσταση, ώστε να μην υπερβάλλουμε με τυριά, ξηρούς καρπούς, μπισκότα και αλκοόλ που πιθανόν να προσφέρονται σε ένα πάρτι, καλός,
• χορταστικός ύπνος, για να είμαστε ξεκούραστοι,
• κίνηση και άσκηση με κάθε ευκαιρία, ώστε το σώμα μας να νιώθει καλά.
• Οπωσδήποτε, να φροντίσουμε και λίγο χρόνο μόνο για εμάς. Ίσως 15 λεπτά για ένα ήσυχο, απολαυστικό ρόφημα, ένα διάλειμμα χωρίς αντιπερισπασμούς στον καναπέ μας. Ίσως λίγη ώρα με αγαπημένο μας βιβλίο, ένα χαλαρωτικό μπάνιο ή ένα μασάζ, μια βόλτα για ενατένιση νυχτερινών άστρων…
• Εάν τα συμπτώματά μας είναι έντονα, η δυσφορία μεγάλη, το σώμα μας πονά, το μυαλό μας παραμένει θολωμένο, μπορούμε να ζητήσουμε την επαγγελματική βοήθεια που χρειαζόμαστε. Η ψυχοθεραπεία μπορεί να μας βοηθήσει να νιώσουμε ανακούφιση, να τακτοποιήσουμε στο μυαλό μας καλύτερα τις περιστάσεις τις ζωής μας και να μας βοηθήσει να κάνουμε καλύτερες επιλογές για τη ζωή μας.

Καλές γιορτές με ζεστασιά, αγάπη και την ψυχική ηρεμία που χρειαζόμαστε!

Aπό την επιστημονική ομάδα του διατροφολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα και την κλιική ψυχολόγο Μαργαρίτα Σχοινά

boro.gr