Υστερεί η Βόρεια Ελλάδα στις εξαγωγές – Ισχυρό πλήγμα για Δυτική Μακεδονία το εμπάργκο στη Ρωσία

ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Ηπείρου κατόρθωσαν μεν -ως σύνολο- να διατηρήσουν σε θετικό έδαφος την εξαγωγική επίδοσή τους, αλλά υστερούν αισθητά σε σχέση με τη συνολική εικόνα της χώρας.

Αναλυτικότερα, στο διάστημα 2011-2015, οι εξαγωγές στις τέσσερις περιφέρειες αυξήθηκαν οριακά, κατά μόλις 0,09%, και διαμορφώθηκαν συνολικά στα 5,45 δισεκ. ευρώ πέρυσι, έναντι 5,40 δισεκ. στην αρχή της περιόδου, τη στιγμή που η χώρα «κινήθηκε» στην ίδια χρονική περίοδο με ρυθμό 6%. Πάντως, πέρυσι σημειώθηκε γενικότερη κόπωση στις ελληνικές εξαγωγές, με τη χώρα να καταγράφει πτώση 5% σε σχέση με το 2014 και τις περισσότερες από τις βορειοελλαδικές περιφέρειες να ακολουθούν… κατά πόδας.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την επεξεργασία στοιχείων, που παρουσίασε σήμερα η διοίκηση του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), στο πλαίσιο της μελέτης«Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας, ανά περιφέρεια και ανά νομό» που καταρτίζει κάθε χρόνο την τελευταία δεκαετία το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του ΣΕΒΕ. Οι παράγοντες που προκαλούν αυτή την υστέρηση είναι -όπως προέκυψε από δηλώσεις του προέδρου του ΣΕΒΕ, δρος Κυριάκου Λουφάκη- πολλοί: η μεγάλη έκθεση της Βόρειας Ελλάδας στις αγορές των Βαλκανίων, όπου οι ελληνικές επιχειρήσεις έχασαν τα τελευταία χρόνια μερίδια, η πιο εκτεταμένη (από ό,τι σε άλλες περιοχές της χώρας) αποβιομηχάνιση, αλλά και η καθίζηση του κλάδου της κλωστοϋφαντουργίας, που κάποτε τροφοδοτούσε τις τοπικές οικονομίες με υψηλούς τζίρους (το φαινόμενο μπορεί μεν ν’ αφορά κατά κύριο λόγο τη Βόρεια Ελλάδα, όπου ο κλάδος είχε αυξημένη παρουσία, αλλά σε μικρότερο βαθμό αποτυπώνεται και συνολικά στη χώρα, αφού οι εξαγωγές κλωστοϋφαντουργίας και ένδυσης, μειώθηκαν στις δέκα από τις 13 περιφέρειες).

Αύξηση εξαγωγών τροφίμων στις 11 από τις 13 περιφέρειες

Από τη μελέτη προκύπτει ακόμη -συνολικά για τη χώρα- το συμπέρασμα ότι ο κλάδος των τροφίμων-ποτών («πρωταθλητής» για το 2015 αφού οι εξαγωγές του αυξήθηκαν σε 11 από τις 13 περιφέρειες συγκριτικά με το 2014) παραμένει ένας από εκείνους στους οποίους οι Ελληνες εξαγωγείς πρέπει να ποντάρουν και στα επόμενα χρόνια, ενώ καλές επιδόσεις έχουν και τα χημικά-πλαστικά.

«Η δεύτερη τάση που διεφάνη για την πενταετία είναι ότι οι εξαγωγές στις γειτονικές της Ελλάδας χώρες είναι στάσιμες έως και μειούμενες. Ενδεχομένως δεν εκμεταλλευτήκαμε σωστά τα εργαλεία που είχαμε στη διάθεσή μας. Για παράδειγμα, γιατί θεωρούσαμε σχεδόν «δική μας» αγορά τα Βαλκάνια; Το αποτέλεσμα αυτών των επιλογών ήταν ότι στη διάρκεια της κρίσης στην Ελλάδα κι ενώ η πίτα στην περιοχή αυξήθηκε με την άνοδο της κατανάλωσης στις χώρες αυτές, εμείς μείναμε στάσιμοι
σημείωσε ο δρ Λουφάκης, ενώ πρόσθεσε ότι οι αγορές στις οποίες οι εξαγωγείς της Κεντρικής Μακεδονίας πρέπει επίσης να εστιάσουν τις προσπάθειές τους είναι η Γερμανία και γενικά η δυτική Ευρώπη, καθώς και οι ΗΠΑ.

Προϊόντα προστιθέμενης αξίας παράγονται μόνο αν αμείψεις σωστά το ανθρώπινο δυναμικό

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο δρ Λουφάκης και στην ανάγκη παραγωγής κι εξαγωγής προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία: Για να παραχθούν όμως τέτοια προϊόντα, πρέπει να στηριχθείς στο ανθρώπινο δυναμικό σου. Και να μπορείς να στηριχθείς σε αυτό, πρέπει να το αμείψεις σωστά και να το στηρίξεις. Σήμερα, ακόμη και όσοι βρίσκουν δουλειά στην Ελλάδα με μια καλή αμοιβή, υπερφορολογούνται, τους τα παίρνει το κράτος. Νομίζω ότι η υπερφορολόγηση της εργασίας είναι το βασικό αίτιο του brain drain».

Αύξηση εξαγωγών σε επτά περιφέρειες, πλεόνασμα σε δέκα

Ποια είναι όμως η εικόνα ανά περιφέρεια για το 2015; Σύμφωνα με τη μελέτη του ΣΕΒΕ, αύξηση των εξαγωγών τους πέτυχαν πέρυσι επτά από τις 13 περιφέρειες και συγκεκριμένα οι εξής: Ήπειρος (αύξηση εξαγωγών κατά 50%, η οποία όμως στην ουσία είναι «πλασματική» αφού προέρχεται από τη συνεισφορά πετρελαιοειδών λόγω νέων αποθηκών καυσίμων στην Πρέβεζα), Νότιο Αιγαίο (συν 40% για παρόμοιους με τους προαναφερθέντες λόγους), Στερεά Ελλάδα (26%), Θεσσαλία (13%), Βόρειο Αιγαίο (13%), Δυτική Ελλάδα (11%) και Κρήτη (10%). Στον αντίποδα, μείωση της αξίας των εξαγωγών τους σημείωσαν οι περιφέρειες: Πελοπόννησος (-24%), Ιόνιο (-17%), Δυτική Μακεδονία (-8%), Κεντρική Μακεδονία (-6%), Αττική (-4%), Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (-3%).

Σε ό,τι αφορά το εμπορικό ισοζύγιο, οι δέκα από τις 13 περιφέρειες το 2015 εμφάνισαν πλεόνασμα, σε αντίθεση με το 2011, όταν πλεονασματικές ήταν μόλις οι επτά. Εμπορικό έλλειμμα εμφάνισαν η ευρώ). Αντίθετα, το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα καταγράφεται στη Θεσσαλία (σε αξία ξεπερνάει τα 500 εκατ), με τον κλάδο των τροφίμων να συνεισφέρει σημαντικά στη θετική εικόνα.

Στρατηγικός εταίρος για τις περισσότερες περιφέρειες οι χώρες της Ε.Ε

Για τις περισσότερες περιφέρειες το 2015 οι ενδοκοινοτικές αγορές αποτελούν στρατηγικό εταίρο σε επίπεδο εξαγωγών. Εξαίρεση αποτελούν οι Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα, που εξάγουν πλέον μεγάλο μέρος των αγαθών τους σε Τρίτες χώρες και νέες αναδυόμενες και δυναμικές οικονομίες, όπως εκείνες της Βορείου Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.

Η περίπτωση της Ρωσίας

Σε ό,τι αφορά την αγορά της Ρωσίας, έπειτα και από το εμπάργκο του Αυγούστου 2014, υψηλότερες απώλειες -συνολικά σε όλους τους κλάδους- σημείωσε πέρυσι η Κεντρική Μακεδονία (84,2 εκατ. ευρώ συγκριτικά με το 2014). Ακολουθεί η Δυτική Μακεδονία με πτώση εξαγωγών κατά 27,2 εκατ. Στην παραπάνω μείωση συντελεί εκτός του εμπάργκο και η ύφεση στην οικονομία της Ρωσίας και η επακόλουθη μείωση της κατανάλωσης (λόγω της πτώσης στις διεθνείς τιμές στο πετρέλαιο και των διεθνών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην χώρα).

Στις βορειοελλαδικές περιφέρειες, στο διάστημα 2011-2015 οι εξαγωγές μειώθηκαν στην Κ.Μακεδονία (στα 4,08 εκατ. πέρυσι από 4,10 εκατ. το 2011) και στη δυτική Μακεδονία (σε 341.702 ευρώ το 2015 από 414.217 το 2011), ενώ αντίθετα αυξήθηκαν στην Ηπειρο (στα 314.515 ευρώ από 201.923 ευρώ, με την εντυπωσιακή αυτή αύξηση να οφείλεται όπως προαναφέρθηκε στα πετρελαιοειδή) και την ανατολική Μακεδονία και Θράκη (στα 710.968 ευρώ από 677.966).