Σάββατο του Λαζάρου: Η ανάμνηση ενός θαύματος

Πρόσωπο της Καινής Διαθήκης, φίλος και μαθητής του Χριστού, ο Λάζαρος αναστήθηκε προαναγγέλλοντας την επερχόμενη Ανάσταση του Κυρίου.

Ο επονομαζόμενος Δίκαιος και Τετραήμερος, ήταν αδελφός της Μάρθας και της Μαρίας -η Μαρία είναι η γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού λίγες ημέρες πριν από τη σταύρωση.

Ζούσε με τις αδελφές του στη Βηθανία, 2 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ.

Στο σπίτι τους είχε φιλοξενηθεί επανειλημμένα ο Χριστός, όταν περνούσε από την περιοχή.

Λάζαρε δεύρο έξω!

Κατά την Καινή Διαθήκη (Ιωάννου ια’ 1-44), μια μέρα ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά και πέθανε. Οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού ο οποίος βρισκόταν στη Γαλιλαία ότι ο φίλος του ασθενεί βαρέως, αλλά εκείνος καθυστέρησε –λέγεται ότι καθυστέρησε εσκεμμένα– να έλθει. Παρά το νέο, περίμενε δύο ημέρες και μετά αναχώρησε.

Στους μαθητές του είπε ότι ο φίλος του κοιμήθηκε και ότι θα μεταβεί στη Βηθανία για να τον ξυπνήσει. Όταν έφθασε στη Βηθανία με τους μαθητές του, η Μαρία του παραπονέθηκε ότι αν ερχόταν εγκαίρως δεν θα πέθαινε ο αδελφός της.

Ο Ιησούς δάκρυσε και ζήτησε να τον οδηγήσουν στον τάφο -ένα σπήλαιο φραγμένο με πέτρα βαριά. Παρότι προειδοποιήθηκε ότι, η οσμή θα ήταν ανυπόφορη, περίμενε να ανοίξει η είσοδος του τάφου και υψώνοντας φωνή μεγάλη είπε: «Λάζαρε δεύρο έξω!».

Ο Χριστός ανάστησε τον Λάζαρο τέσσερις ημέρες μετά τον θάνατό του –εξού και ο χαρακτηρισμός «Τετραήμερος»- προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το θανάσιμο μίσος των Φαρισαίων.

Η ανάσταση του Λαζάρου και η συγκέντρωση του πλήθους θορύβησε τους αρχιερείς οι οποίοι έβαλαν στο στόχαστρο τον Ιησού (Ιω. 11,46-57), αλλά και τον Λάζαρο (Ιω. 12,10). Είναι το κομβικό σημείο κατά το οποίο «σχεδιάζεται» και αποφασίζεται η εξόντωση του Ιησού.

Έξι ημέρες πριν από το εβραϊκό Πάσχα, ο Ιησούς κάθισε σε δείπνο το οποίο δόθηκε για Αυτόν. Μαζί Του ήταν και ο Λάζαρος (Ιω. 12,1-2), ενώ πλήθος κόσμου συνέρρευσε για τους δει.

Δεν γέλασε ποτέ μετά…

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν 30 χρονών όταν πέθανε και αναστήθηκε.

Η λαϊκή παράδοση τον θέλει σκυθρωπό και αγέλαστο και το δικαιολογεί ως εξής:

Η θλίψη του οφειλόταν στα όσα είχε δει κατά την τετραήμερη παραμονή του στον Άδη.

Οι ίδιες παραδόσεις αναφέρουν ότι γέλασε μόνο μία φορά, όταν είδε κάποιον να κλέβει ένα πήλινο αγγείο και σχολίασε αποφθεγματικά: «το ένα χώμα κλέβει το άλλο».

Λέγεται ότι προκειμένου να γλιτώσει το μίσος των αρχιερέων κατέφυγε στο Κίτιο της Κύπρου γύρω στο 33 μ.Χ.

Εκεί τον συνάντησαν οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας, όταν μετέβαιναν από τη Σαλαμίνα στην Πάφο, και τον χειροτόνησαν ως πρώτο επίσκοπο Κιτίου, της Εκκλησίας, που ίδρυσε ο ίδιος. Δεκαοκτώ χρόνια έδρασε εκεί, μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το πηγάδι της ‘ρκας

Μία παράδοση συνδέει τον Λάζαρο με την Αλυκή της Λάρνακας (σημερινή ονομασία του Κιτίου).

Στη θέση της Αλυκής υπήρχε τον καιρό του Αγίου ένα μεγάλο αμπέλι. Κάποια φορά που περνούσε ο άγιος από εκεί είδε ιδιοκτήτρια του αμπελιού να μαζεύει σταφύλια και να γεμίζει τα κοφίνια της. Κουρασμένος όπως ήταν, σταμάτησε και απευθυνόμενος στη γυναίκα ζήτησε λίγα σταφύλια. Αυτή όμως σαν είδε τον ξένο είπε:

– Πήγαινε στο καλό, άνθρωπε μου. Δεν βλέπεις πως το αμπέλι ξεράθηκε κι έγινε άλας κι εσύ μου ζητάς σταφύλια;
– Αφού το βλέπεις ξερό σαν άλας, ας γίνει άλας απήντησε ο άγιος.

Κι έτσι όλη εκείνη η έκταση στην οποία βρισκόταν το δροσερό αμπέλι έγινε στη στιγμή μια αλυκή.

Η παράδοση επιβεβαιώνεται από τους εργάτες που συλλέγουν το αλάτι. Ισχυρίζονται ότι σκάβοντας βρίσκουν ρίζες και κορμούς αμπελιού. Λέγεται μάλιστα, πως στο μέσο της αλυκής βρίσκεται πηγάδι με γλυκό νερό, γνωστό ως ‘πηγάδι της «ρκάς»’ που θα πει, το πηγάδι της γριάς.

Το επιτύμβιο

Τελείωσε τον επίγειο βίο του στην Κύπρο το 63 μ.Χ. Ήταν 60 χρονών.

Τον κήδεψαν σε μια σαρκοφάγο από κυπριακό μάρμαρο στην οποία έγραψαν στην εβραϊκή «Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος Χριστού». Πάνω από τη σαρκοφάγο κτίσθηκε ναός, ο οποίος ανακαινίστηκε γύρω στα 1750 μ.Χ.

Τον Οκτώβριο του 890 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός βρήκε στην Κύπρο το λείψανο του Λαζάρου και το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη.

Το τοποθέτησε σε αργυρή θήκη στον ομώνυμο ναό που κτίσθηκε στην Πόλη.

Η μνήμη του θαύματος της Αναστάσεως του Λαζάρου γιορτάζεται το Σάββατο πριν από την Κυριακή των Βαΐων.

Αυτή τη μέρα στην ορθόδοξη παράδοση δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, σε ανάγκη μόνο απλό Τρισάγιο. 

Το όνομα «Λάζαρος» είναι εξελληνισμένη απόδοση του εβραϊκού Ελεάζαρ.