Οι Ελληνες εξαγωγείς «σπάνε» το εμπάργκο της Ρωσίας

Μέσω Λευκορωσίας, Τουρκίας και… Καζακστάν και τις περισσότερες φορές σε τιμές κάτω του κόστους προσπαθούν κατά κύριο λόγο οι Έλληνες εξαγωγείς να προωθήσουν την παραγωγή τους στην Ρωσία, μετά την απόφαση της ρώσικης κυβέρνησης να επιβάλει «εμπάργκο» στις εισαγωγές ενός μεγάλου αριθμού προϊόντων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Την τακτική αυτή επιστρατεύουν κυρίως παραγωγοί οπωροκηπευτικών, τα προϊόντα των οποίων είναι ευπαθή και κινδυνεύουν, εάν δεν διατεθούν άμεσα στην κατανάλωση, να καταλήξουν στη χωματερή. «Προκειμένου να πετάξουν τα προϊόντα τους στον κάλαθο των αχρήστων και να πάει ο κόπος τους χαμένος, απευθύνονται σε εμπόρους που είναι εκτός εμπάργκο, οι οποίοι τα «ξαναβαφτίζουν» και τα εξάγουν στη ρώσικη αγορά. Βέβαια, ούτε λόγος για κέρδος, καθώς οι ξένοι έμποροι γνωρίζοντας τη δύσκολη θέση των Ελλήνων ζητούν να αγοράσουν στη χαμηλότερη δυνατή τιμή», επισημαίνει άνθρωπος της αγοράς.
Δεν ήταν άλλωστε τυχαία τα «παράπονα» που εξέφρασε ο Ρώσος προέδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν στον πρέοδρο της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, σε πρόσφατή συνάντησή τους σχετικά με το ότι προϊόντα από διάφορες χώρες της Ε.Ε. βρίσκουν δίοδο στην αγορά της Ρωσίας μέσω Λευκορωσίας.
Προσπάθειες για να διοχετευθούν τα ελληνικά προϊόντα και κυρίως τα τρόφιμα γίνονται και σε άλλες χώρες που είναι εκτός εμπάργκο, όπως η Συρία και η Αίγυπτος, ωστόσο αυτές είναι λιγότερο «δημοφιλείς» σε σχέση με τη Λευκορωσία ή την Τουρκία, η οποία είναι δίπλα μας και η αποστολή προϊόντων απαιτεί λιγότερο χρόνο και χρήμα. Επιπλέον, είναι μια περιοχή που γνωρίζουν καλά οι Έλληνες επιχειρηματίες και θεωρούν πως το ρίσκο που αναλαμβάνουν είναι πολύ μικρότερο, χωρίς πάντως αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί να προκύψουν δυσκολίες.

Στροφή σε νέες αγορές
Την ίδια ώρα, οι εξαγωγείς στρέφονται και σε άλλες αγορές για να πουλήσουν την παραγωγή τους και να αντισταθμίσουν τις απώλειες από το «μπλόκο» της Ρωσίας. Στην κορυφή βρίσκονται οι αγορές των Βαλκανίων, με την Αλβανία, τη FYROM και τη Βουλγαρία να αποτελούν την πρώτη επιλογή, καθώς εκτός από τις παραδοσιακές εμπορικές σχέσεις, εκεί δραστηριοποιούνται και αρκετές αλυσίδες σούπερ μάρκετ ελληνικών συμφερόντων, όπως η «Βερόπουλος» και η «Μαρινόπουλος» (έχει την ευθύνη διαχείρισης και ανάπτυξης των καταστημάτων Carrefour).
Η Μέση Ανατολή είναι επίσης ακόμη περιοχή μια που κεντρίζει το ενδιαφέρον αρκετών, καθώς η ζήτηση για ελληνικά τρόφιμα αυξάνεται σημαντικά χρόνο με τον χρόνο. Το μεγάλο μειονέκτημα είναι ότι και στις δυο περιπτώσεις οι τιμές που πουλούν οι Έλληνες εξαγωγείς είναι εξαιρετικά χαμηλές, έως και 30% φθηνότερες. Και αυτό, γιατί πρόκειται για εξαγωγές ανάγκης και τα περιθώρια διαπραγμάτευσης είναι στενά. Ως εκ τούτου, το κέρδος είναι από ελάχιστο έως ανύπαρκτο.
Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι η στροφή προς τις νέες αγορές πρέπει να έχει μόνιμο χαρακτήρα και με χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον μιας δεκαετίας, προκειμένου να αποδώσει καρπούς και τονίζουν πως πρέπει να σταματήσουν οι ευκαιριακές προσπάθειες που γίνονται χωρίς οργανωμένο σχέδιο. Η Ε.Ε. πάντως επισήμως, με έγγραφό της προς τον ΠΣΕ προτρέπει την επέκταση δραστηριοτήτων προς την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία, με τις οποίες πρόσφατα υπεγράφησαν διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Ωστόσο, όπως αναφέρει στην «Η» η πρόεδρος του ΠΣΕ, Χριστίνα Σακελλαρίδη, οι συγκεκριμένες αγορές σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το μέγεθος και τις μακροχρόνιες συνεργασίες που είχαν αναπτυχθεί με τη Ρωσία. Το ζητούμενο, λέει, είναι να υπάρξει πλήρης αποζημίωση των πληγέντων από πλευράς Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και να ενισχυθούν τα εργαλεία προστασίας των εξαγωγέων, σε αντίστοιχες περιπτώσεις. «Θα πρέπει να υπάρξει συνειδητοποίηση και από πλευράς επιχειρήσεων για την αξία και τη σημασία της ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων και του εξαγωγικού factoring και παράλληλα πρόβλεψη από πλευράς των φορέων που εμπλέκονται στη διαχείριση κινδύνων, ώστε να προσφέρουν ανταγωνιστικά προϊόντα εξασφάλισης των εξαγωγέων», συμπληρώνει η ίδια.

Μεγάλα «θύματα» οπωροκηπευτικά και ψάρια
Αν και ακόμη δεν είναι διαθέσιμα πλήρη στοιχεία για τις επιπτώσεις του εμπάργκο που επιβλήθηκε τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου, θεωρείται δεδομένο ότι πέραν των οπωροκηπευτικών, νωπών και παρασκευασμένων, και ειδικά των ροδάκινων και των πυρηνόκαρπων (με αξία εξαγωγών προς τη Ρωσία άνω των 130 εκατ. ευρώ στο σύνολο του 2013), θα επηρεαστούν και οι εξαγωγές ιχθηρών (9,8 εκατ. ευρώ ετησίως). Στις επιπτώσεις αυτές θα πρέπει να προστεθούν άλλα 10 εκατ. ευρώ από τις απώλειες μεταφορικού έργου των Ελλήνων μεταφορέων, καθώς και οι μακροπρόθεσμες συνέπειες, σε περίπτωση που διατηρηθούν οι κυρώσεις. Και αυτό γιατί αφενός επηρεάζεται ο καλλιεργητικός και παραγωγικός σχεδιασμός για τη νέα χρονιά, αφετέρου εντείνεται ο ανταγωνισμός συνολικά στους πληγέντες κλάδους.

Δυσμενής εξέλιξη – Σε κάμψη οι εξαγωγές
Ορατές γίνονται μέρα με τη μέρα οι επιπτώσεις του ρώσικου εμπάργκο στις ελληνικές εξαγωγές. Ωστόσο, όπως λέει η κ. Σακελλαρίδη, η υποχώρηση των ελληνιικών εξαγωγών προς τη Ρωσία είχε διαφανεί ήδη από τις αρχές του χρόνου, όταν η ρώσικη πλευρά δυσκόλεψε τις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων, με γραφειοκρατικού τύπου εμπόδια και απορρίψεις φορτίων.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2014, πριν δηλαδή την επιβολή του εμπάργκο, οι συνολικές ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσία, σύμφωνα με στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, είχαν μειωθεί κατά 30 εκατ. ευρώ ή κατά 16% σε ποσοστό, ενώ για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια η Ρωσία βρέθηκε εκτός της λίστας με τις είκοσι κυριότερες αγορές για τα ελληνικά προϊόντα.
Το 2013 οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τη Ρωσία ανήλθαν στα 406 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 1,5% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Μπορεί το νούμερο να φαντάζει μικρό για κάποιους, ωστόσο υπάρχουν ολόκληροι κλάδοι οι οποίοι εξαρτώνται άμεσα από τη ρωσική αγορά. Συγκεκριμένα, η Ρωσία απορροφά το 50% των ελληνικών εξαγωγών φράουλας, το 25% των εξαγωγών ροδάκινου (νωπό και κομπόστα) και το 45% των εξαγωγών γουναρικών, αποτελώντας τον μεγαλύτερο προορισμό για τα συγκεκριμένα προϊόντα.