Πρόκληση Guardian: «Ο Τσίπρας κινδυνεύει να γίνει ο χρήσιμος ηλίθιος του Πούτιν»
Είναι μια φράση που αποδίδεται στον Λένιν, αν και οι μελετητές δεν είναι σίγουροι αν την είπε ποτέ. Όπως και να’χει, λειτουργεί επ’ ωφελεία της δημοσιογράφου Natalie Nougayrede του Guardian στην κριτική που ασκεί στον Αλέξη Τσίπρα για το ταξίδι του στη Μόσχα. Ο Έλληνας πρωθυπουργός κινδυνεύει να καταστεί ο «χρήσιμος ηλίθιος» του Πούτιν.
Ευθύς εξαρχής σημειώνει: «Δεν υπάρχει τίποτα λάθος με το ταξίδι στη Μόσχα, αυτές τις ημέρες, ειδικά για έναν Ευρωπαίο πολιτικό. Το πρόβλημα είναι αυτό που θα πει, ή θα κάνει, όταν θα είναι εκεί. Ο κίνδυνος δεν είναι να καταλήξει στη φυλακή – η Ρωσία δεν είναι η Βόρειος Κορέα. Ούτε είναι ότι κανείς δεν πρέπει να μιλήσει με τον Πούτιν ή το καθεστώς του. Η Ρωσία είναι ένας παίκτης που δεν μπορεί να αγνοηθεί σε πολλούς διεθνείς τομείς: από τη Μέση Ανατολή και τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, έως και την κλιματική αλλαγή. Επιτέθηκε Ουκρανία και ποδοπάτησε μια ντουζίνα από κανόνες που στηρίζουν την ευρωπαϊκή ασφάλεια από το 1945. Ο κίνδυνος ενός ταξιδιού στη Μόσχα είναι ότι μπορεί να ληφθεί με την έννοια του ”χρήσιμου ηλίθιου”. Είναι η έκφραση που συχνά αποδίδεται στον Λένιν και έχει να κάνει με άτομα που μετατρέπονται εργαλεία προπαγάνδας. Εν προκειμένω της Μόσχας».
Ο χρήσιμος ηλίθιος
Κατά τη δημοσιογράφο της βρετανικής εφημερίδας, ο Τσίπρας έχει πολλούς λόγους που αποφάσισε αυτό το ταξίδι. Η Ελλάδα είναι βαθιά απομονωμένη από την Ευρώπη. Η οικονομική της κατάσταση είναι δραματική, ψάχνει χρήματα για να αποπληρώσει δάνεια, τα μετρητά της τελειώνουν και δεν έχει καταφέρει να συνάψει συμφωνία με τους δανειστές της. Και μπορεί, επισήμως, η ελληνική κυβέρνηση να δηλώνει πως δεν επιδιώξει να λάβει χρήματα από τη Μόσχα, ωστόσο δεν θα πει «όχι» αν της προσφερθούν. Ήδη, αναφέρει το άρθρο, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης μετέβη με τη σειρά του στη Μόσχα και έκανε εκτεταμένες συνομιλίες για το φυσικό αέριο και για το πόσο μπορεί να πέσει η τιμή του. «Είναι δεδομένο πως οι εικόνες που θα μεταδώσουν οι τηλεοράσεις θα βοηθήσουν τον Τσίπρα στο εσωτερικό, καθώς θα μεταφέρουν το θερμό καλωσόρισμά του από τους Ρώσους».
Ιστορικοί δεσμοί
Είναι προφανές πως η Ελλάδα και η Ρωσία θέλουν να «πατήσουν» στους παλαιούς και αναντίρρητους ιστορικούς δεσμούς τους. Υπάρχει αυτή η αίσθηση του ανήκειν στην ίδια κουλτούρα. Καίτοι για τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ η θρησκευτική διάσταση δεν είναι η πλέον ουσιαστική (καθώς δηλώνουν άθεοι), αλλά θα πρέπει να απευθυνθούν και στους κυβερνητικούς εταίρους τους, τους ΑΝΕΛ, που υποστηρίζουν την ιδεολογία του Πούτιν που στηρίζεται στις παραδόσεις του εθνικισμού, του κοινωνικού συντηρητισμού και των ακραίων απόψεων για τους ομοφυλόφιλους.
Τους συνδέει η… Μέρκελ
Ωστόσο, ο πλέον συγκολλητικός παράγοντας στη νέα σχέση Τσίπρα-Πούτιν, σύμφωνα με το άρθρο, είναι η Άνγκελα Μέρκελ και το γενικότερο αντι-γερμανικό κλίμα που υπάρχει στους λαούς των δύο χωρών. Σε αυτό προστίθενται και οι μήνες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι όπως αναβιώνουν στην Αθήνα με την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να διεκδικήσει από το Βερολίνο τις πολεμικές αποζημιώσεις. «Θα στοιχημάτιζα πως ο Τσίπρας θα ξαναπάει στη Μόσχα, στις 9 Μαΐου, για τον εορτασμό της 70ης επετείου από το τέλος του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Τη στιγμή που η Μέρκελ και άλλοι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν να μην παραστούν, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία», αναφέρει η δημοσιογράφος.
Το ερώτημα που αναφύεται είναι το εξής: προτίθεται η Ελλάδα να προσφέρει τον εαυτό της στη Ρωσία; Η απάντηση που δίνει το άρθρο είναι «πιθανώς, όχι». Και εξηγεί: «Ακόμη και να το ήθελε η Αθήνα, η Μόσχα δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Εξ ου και οι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσπαθούν να υποβαθμίσουν το ταξίδι, με πρώτη την Μέρκελ που το θεωρεί δευτερεύουσας σημασίας. Η Ρωσία πέφτει ολοένα και περισσότερο σε ύφεση. Οι κυρώσεις και η πτώση της τιμής του πετρελαίου την έχουν γονατίσει. Από την άλλη, η Ελλάδα έχει μπροστά της το βουνό του χρέους και των αποπληρωμών προς το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. «Για τον Πούτιν είναι πιο σημαντικό να βρει χρήματα για να πληρώσει συντάξεις και μισθούς στο εσωτερικό, από το να οργανώσει αερογέφυρα που θα μεταφέρει χρήματα στην Ελλάδα».
Ο Πούτιν κερδίζει περισσότερα
Σύμφωνα με την παρούσα ανάλυση, ο Πούτιν έχει να κερδίσει περισσότερα από την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα. Θα είναι μια καλή ευκαιρία να δείξει προς την ΕΕ ότι υπάρχουν δυνάμεις εντός της που μπορούν να την διαιρέσουν. Το ίδιο ισχύει για το κόμμα της Λεπέν, τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν η τη σέρβικη κυβέρνηση που είναι άμεσα διαθέσιμοι να χειροκροτήσουν τον Πούτιν. «Ο Τσίπρας έχει δείξει πως θέλει να είναι ”χρήσιμος” εταίρος του Πούτιν πηγαίνοντας κόντρα στην απόφαση της ΕΕ για τις κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Η θέση της Ελλάδας
Κατά την Natalie Nougayrede, η θέση της Ελλάδας είναι στην ΕΕ. Έτσι αγκαλιάζοντας τον Πούτιν δεν θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να εμφανιστεί ως «περήφανο μέλος της ΕΕ». Ούτε είναι πιθανό να πείσει κανέναν στην Ευρώπη να του δείξει περισσότερη αλληλεγγύη. «Μάλλον, ο Έλληνας πρωθυπουργός δεν ανησυχεί για τη ζημιά που θα προκληθεί στην εικόνα της Ελλάδας. Άλλωστε, πρόσφατα ο Πάνος Καμμένος έκανε λόγο για μετανάστες που απλωθούν σε όλη την Ευρώπη, λέγοντας πως κάποιοι από αυτούς μπορεί να είναι τζιχαντιστές. Το ταξίδι στη Μόσχα είναι, ίσως, περισσότερο ένα σημάδι της ελληνικής αδυναμίας και απελπισίας, παρά μια κίνηση πραγματισμού. Δείχνει έλλειψη διορατικότητας. Μπορεί η Ελλάδα να παρουσιάζει τον εαυτό της ως ένα χαλαρό κανόνι, αλλά θα ήθελε να φύγει από το ΝΑΤΟ και να μπει στη σφαίρα επιρροής του Πούτιν σαν να ήταν μια άλλη Λευκορωσία; Ο Τσίπας είναι ο πρώτος Ευρωπαίος πολιτικός που μεταβαίνει στη Μόσχα μετά τη δολοφονία του Μπαρίς Νεμτσόφ. Επομένως αν μιλήσει για τη ρωσική αντιπολίτευση και τους ανθρώπους που συνθλίβονται από το καθεστώς της Μόσχας, θα μπορεί να είναι μια ωραία έκπληξη και να κερδίσει μια κάποια συμπάθεια από τους Ευρωπαίους ηγέτες».